NỘM RAU MUỐNG TÉP RANG

- Vũ! Dậy! Dậy! Không ra nhanh thì lại vác rau già về như tuần trước giờ!

Nhớ chắc, hôm ấy là thứ 5, cấp 1 bọn nó được nghỉ và chẳng bao giờ được ngủ thêm tí nào. Thứ 5 là của hàng rau quả mậu dịch bán phân phối. Cuộc chiến chen lấn xô đẩy ở đó không khác gì ở cửa hàng thực phẩm hay lương thực mậu dịch.

Ra sớm thì còn mua được rau non, rau mới chứ muộn là cả nhà phải ăn rau cũ lưu cữu trong kho.

Mớ rau cũ ung ủng, khăm khẳm mùi rất kinh. Phần non thì người ăn, phần gốc già thì nó có nhiệm vụ thái, trộn cơm nguội cho gà ăn. Ngón tay cái quá nhiều lần bị dao thái vào, đến hãi.

Mỗi "bìa" rau được mua 5kg mỗi tuần. Cô mậu dịch viên thiện cảm thì được mua rẻ thêm một bó rau cũ nữa. Thế là thằng bé 8 tuổi xách hai tay chục cân rau. Gần như quanh năm là rau muống. Cho nên các bà tha hồ trổ tài biến báo sao cho nhà đỡ ngán. Cái thời rau muống "ám" cả vào thơ ca. Cái câu gì mà, Hồ Gươm xanh màu nước rau muống luộc, là thơ ai ấy nhỉ?

Và nếu không có giai đoạn đó, không có những người bà Hà Nội như thế thì chắc nó không viết được tản văn về món ăn cũ. Nó nhớ những món nộm rau muống của bà. Nộm rau muống tóp mỡ, rau muống tép rang nữa.

Nộm rau muống tép rang là toàn những thức thừa thức sẵn trong nhà. Đĩa tép rang ăn thừa từ hôm qua, lọ muối vừng, mắm tôm, đường... đều sẵn. Có chăng là phải chạy quàng ra chợ mua quả khế quả chanh với mớ kinh giới.

Rau muống loại cọng nhỏ, rửa sạch, chần nước sôi với chút muối rồi ngâm vào nước lạnh. Khế tách từng múi bỏ hạt, ruột thái hạt lựu. Không nhớ bà tôi có giã dập không nhưng xong thì vị chua ngấm vào rau mà lại miếng khế lại thấm vị đường muối.

Nước nộm đường dấm muối như nước nộm xu hào ấy. Tỏi giã nhừ và thêm ớt băm nữa nếu nhà ăn được cay. Chia ra, trộn vào rau làm hai ba lần, tùy. Cứ trộn rảo tay cho ngấm vào rau rồi lại vắt kiệt đi rồi cho thêm nước nộm vào trộn tiếp. Lần cuối cùng thì cho đĩa tép cũ ấy vào trộn đều. Vải thìa muối vừng nữa nhé. Đoạn này thì bà hoà một thìa nhỏ mắm tôm lọc lấy nước, bỏ bã. Lại vắt thêm quả chanh vào cho thơm. Rồi kinh giới thái rối nữa. Đảo đều, rong cái tay lên cho tơi sợi nộm, bà gắt con dâu.

Rồi, giờ lên đĩa. Không quên sóc lọ muối vừng lên hớt đám lạc to, nhặt vài con tép to mà "mạ" cho mặt đĩa nộm thêm sang. Con dâu nghe theo mà phục.

Không hiểu sao rau muống quện với nước nộm chua ngọt, thoang thoảng hương mắm tôm, bùi bùi vừng lạc, thơm thơm kinh giới, đằm đặm tép rang, khe khẽ chua khế và cốt chanh lại hài hòa muốn khóc.

...

- Nguyễn Anh Vũ -