Đầm Hà là huyện miền núi ven biển nằm ở phía đông tỉnh Quảng Ninh. Nơi đây có giống gà bản độc đáo, nổi tiếng với đặc trưng thân tròn, gọn, lông sặc sỡ, cổ ngắn, chân thấp, gà mái còn vừa có râu, vừa có mũ.
Gà bản Đầm Hà có tập tính ban ngày lang thang trên đồi, buổi trưa leo đậu trên cây như chim để tránh nắng, buổi tối nhiều con cũng leo lên cây ngủ, nên nhiều người còn gọi là gà leo cây.
Với dân sành ăn, gà Đầm Hà ngon nhất là khi luộc vì màu sắc bắt mắt, khi ăn giữ nguyên hương vị thịt gà. Món gà luộc còn nóng hổi, bốc khói nghi ngút thoang thoảng vị thơm nồng của gừng và béo ngậy của gà.
Khi ăn, gà được chặt thành miếng vừa ăn, da và thịt không bị tách rời. Lớp da vẫn vàng bóng, giống như thoa nghệ rồi nhúng trong lớp mật ong loãng. Thịt săn chắc, ăn giòn, béo mà không ngán.
Ngoài ra, gà bản Đầm Hà còn được chế biến thành nhiều món ngon như: nộm gà, chân gà ngâm sả ớt, gà kho, gà rang, lẩu gà...
Những năm trước, để tìm mua được gà bản Đầm Hà rất khó, vì người dân các thôn bản Đầm Hà chưa có khái niệm nuôi gà theo hướng sản xuất hàng hóa. Họ chỉ nuôi vài ba con để đến ngày tết hay ngày nhà có công việc mới cải thiện, nên dù khách có hỏi mua họ cũng không bán.
Tuy nhiên, hiện nay, gà bản Đầm Hà đã được nhiều hộ nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa. Trong đó, HTX Tuyền Hiền, xã Quảng Tân là đơn vị chuyên nhân giống gà bản Đầm Hà bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, cung cấp giống gà đặc sản cho các hộ chăn nuôi toàn huyện. Không chỉ cung cấp gà giống trong huyện, HTX đã mở rộng thị trường sang các địa phương khác như: Móng Cái, Tiên Yên, Ba Chẽ...
Được biết, 5 năm trước, để có được giống gà thuần chủng, các hộ chăn nuôi phải lặn lội lên tận các xã vùng cao như Quảng Lâm, Quảng An, thậm chí vào tận các bản của bà con đồng bào dân tộc thiểu số để thu gom. Đồng thời, đầu tư với cơ sở hạ tầng nuôi ấp quy mô lớn để cung cấp nguồn giống ổn định. Trung bình mỗi năm, HTX Tuyền Hiền cung cấp ra thị trường khoảng 200.000 - 250.000 giống gà bản Đầm Hà. Gà thịt thương phẩm bán ra thị trường ước đạt 60 - 70 tấn một năm nhưng có lúc vẫn thiếu hàng.
Gà bản Đầm Hà giống được bán với giá khoảng 16.000 đồng/con/1 ngày tuổi. Gà mái thịt được bán với giá 150.000 đồng/kg, còn gà trống thiến được bán với giá 170.000 đồng/kg. Đến nay, gà bản Đầm Hà được chăn nuôi rộng rãi ở khoảng 200 hộ với số lượng nuôi từ 1.000 - 3.000 con/hộ. Phần lớn các hộ chăn nuôi gà bản đều được HTX Tuyền Hiền cung cấp giống, hỗ trợ phương pháp chăn nuôi, tiêm phòng, cung cấp thức ăn và bao tiêu đầu ra.
Chị Nguyễn Thị Thơm, xã Quảng Tân chia sẻ: Để gà có vị thơm ngọt đặc trưng, bên cạnh nguồn giống đảm bảo, thuần chủng, chúng tôi chủ yếu chăn thả trong vườn, đồi, chỉ cho gà ăn ngô và thóc. Thời gian chăn gấp đôi gà công nghiệp nhưng chất lượng luôn đảm bảo và ổn định, nhiều khi không đủ số lượng để cung cấp cho thị trường.
Với nguồn giống rõ ràng và chất lượng đảm bảo cùng sự công nhận của người tiêu dùng, gà bản Đầm Hà đã có chỗ đứng trên thị trường với lượng tiêu thụ ổn định. Trung bình mỗi năm, HTX Tuyền Hiền cung cấp khoảng 80.000 con gà giống và 30.000 con gà thương phẩm doanh thu hơn 2 tỷ đồng. Không những thế, thương hiệu gà bản Đầm Hà đã nhận được chứng nhận 4 sao của chương trình OCOP.
Sản phẩm gà bản Đầm Hà không chỉ nổi tiếng ở địa phương, mà còn là gà đặc sản được thiêu thụ tại nhiều tại các chuỗi siêu thị, nhà hàng ở TP Hạ Long, TP Móng Cái, TP Cẩm Phả, TP Hà Nội...
