Chùa Một Mái (danh thắng yên tử)

Từ chùa Hoa Yên, đi về phía Đông khoảng 200 mét, qua sân tháp sau chùa, tới hàng tùng rễ bám vào núi đá, du khách bắt gặp một ngôi chùa nhỏ chênh vênh trên vách núi. Đó là chùa Một Mái.

Chùa xưa vốn là động Thanh Long, tương truyền Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông lập am Ly Trần (thoát cõi trần) để làm nơi đọc sách, soạn kinh. Sau khi đức Điều Ngự viên tịch, am xưa được dựng thành ngôi chùa Bồ Đà, một nửa mái chùa là vòm động, một nửa mái chùa phô ngoài trời nên chùa có tên là Bán Thiên, Bán Mái, ngày nay gọi là chùa Một Mái. 

          Ngôi chùa tuy nhỏ nhưng rất độc đáo bởi chùa là nơi duy nhất của Yên Tử ngày nay vẫn giữ nguyên hệ thống tượng thờ và đồ thờ trong chùa toàn bằng đá trắng có niên đại cuối thời Lê, đầu thời Nguyễn. Bát hương bằng đá trắng khắc chữ “Phật, Pháp, Tăng - tam bảo kim cương” (Phật, Pháp, Tăng - ba ngôi tôn quý) và câu thần chú Mật tông “Úm ma ni bát mê hồng” (Tâm Bồ-đề nở trong lòng người) khắc vào năm 1853. Một số bia đá ghi lại hành trạng của các Thiền sư tu ở chùa Bồ Đà, ghi danh Phật tử hảo tâm công đức trùng tu chùa. Trong chùa có những giọt nước ngầm trong vắt chảy ra được ví như là dòng sữa mẹ.

          Từ xưa đến nay, ngôi chùa trải qua nhiều lần trùng tu. Tháng 10 năm 2014, nền chùa được mở rộng, mái, tường đẹp đẽ như ngày nay.

          Mỗi độ xuân sang, hoa mai vàng nở rộ trước hiên chùa.

Bên lối lên chùa có hai ngôi tháp đá được dựng vào thời Lê, trong đó có tháp Thanh Long thờ Thiền sư Nguyên Hội, trụ trì, đắc đạo tại chùa này. Cạnh tháp có những cây quýt, người xưa trồng nay đã thành cổ thu, cây bồ hòn dùng mỗi khi chữa bệnh, lá ngót rừng dùng làm thức ăn. Vách núi chân chùa có nhiều loài cây thuốc mọc tự nhiên.